ویژگی‌های "فرهنگ فضای مجازی" چیست؟

فضای مجازی متاثر از فضای حقیقی؛

ویژگی‌های "فرهنگ فضای مجازی" چیست؟/ کاربرانی که اسیر فرهنگ فضای مجازی می شوند

فضای مجازی، به عنوان فضای دومی از زندگی واقعی است که مانند فضای واقعی، نیازمند فرهنگ است. این فرهنگ از عوامل متعددی مانند عرف، شرع، وضعیت اقتصادی و معیشتی، سطح تحصیلات و غیره ناشی می‌شود.


«با ظهور و گسترش صنعت هم‌زمان ارتباطات و در امتداد آن اینترنت به عنوان شبکه ارتباطی و اطلاعاتی جهانی، فضای جدیدی در عرصه‌ی زندگی به وجود آمد که می‌توان با عناوینی هم‌چون «فضای دوم» و «فضای مجازی» از آن یاد کرد.»

فضای مجازی، به عنوان فضای دومی از زندگی واقعی است که مانند فضای واقعی، نیازمند فرهنگ است. این فرهنگ، همان‌گونه که در فضای واقعی، از عوامل متعددی مانند عرف، شرع، وضعیت اقتصادی و معیشتی، سطح تحصیلات و غیره ناشی می‌شود، در فضای مجازی نیز از همین عوامل تاثیر پذیرفته و بر همین عوامل نیز تاثیر می‌گذارد. منظور از فرهنگ فضای مجازی، فرهنگی است که از سوی شبکه‌های اجتماعی تحمیل می‌شود و نه بخش‌های جدی فضای مجازی مانند سایت‌های خبری.


ویژگی‌های فرهنگ فضای مجازی

در زیر، ویژگی‌های فرهنگی که فضای مجازی تحمیل می‌کند را با هم می‌بینیم:

1. بازنمایی از خود، در فضای مجازی ناقص است: به این معنی که این فرهنگ، تمامی ویژگی‌هایی که در فضای واقعی بر اساس آن طبقه‌ی فرهنگی استنباط می‌شود را ندارد. به عبارتی مخاطب، از خلال فرهنگی که در فضای مجازی حاکم است، امکان دریافت تصویری صحیح از سطح اقتصادی، درجه‌ی پای‌بندی به احکام دینی و مواردی از این دست ممکن نیست.


2. فرهنگ فضای مجازی، زبان خاص خود را تحمیل می‌کند: به این معنی که در فضای مجازی، رفتارهایی به صورت قاعده در می‌آیند که سایر ویژگی‌های فرهنگی فرد را نادیده می‌گیرند. همه‌ی افرادی که در فضای مجازی حضوری فعال دارند، به نوعی در استفاده از آن، دارای زبان یک‌سانی می‌شوند که ممکن است با فرهنگ آن‌ها در فضای حقیقی خوانایی نداشته باشد. برای مثال، حضور در فضای اینستاگرام، فرد را مجاب می کنند تا بیشتر از فضاهایی که حالتی تفریحی دارند، عکس بگیرد.

3. فرهنگ فضای مجازی، قواعد فرهنگ واقعی را کم‌رنگ می‌کند: در فضای واقعی، در جامعه‌ی ایران، قواعد عرفی و قانونی مشخصی برای مثال در خصوص رعایت حجاب وجود دارد. این قواعد در فضای مجازی یا به صورت اندکی به نمایش گذاشته می‌شوند و یا اصلا به نمایش گذاشته نمی‌شوند. تا جایی که، انتشار و تماشای عکس بی‌حجاب، برای بسیاری از کاربران، امری طبیعی و نرمال در فضای مجازی به حساب می‌آید. این ویژگی را شاید بتوان مهم‌ترین ویژگی فضای مجازی به حساب آورد.


4. فرهنگ فضای مجازی، فرهنگی سریالی است: این ویژگی را به خوبی می‌توان در شکل‌گیری "چالش‌ها" مشاهده کرد. بسیاری از این کمپین‌ها، نه خاصیت اخلاقی داشته و نه خاصیت نمایش دینی و تنها برای نوعی فعالیت سریالی در فضای مجازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. چالش آب یخ، چالش لوازم داخل کیف، چالش عکس‌های کودکی، چالش انتشار بدون آرایش عکس بازیگران و غیره، همگی از این دست چالش‌هاست که بخصوص در یک سال اخیر در فضای مجازی گسترش یافت.

5. فرهنگ فضای مجازی، فرهنگی انتخاب‌گر است: فضای مجازی، این امکان انتخاب را به افراد می‌دهد که بر اساس آن ویژگی‌هایی از زیست اجتماعی و شخصی خود را انتخاب کرده و باقی را مسکوت بگذارند. در حالی که ارتباطات در دنیای واقعی، لاجرم بخش اعظمی از ویژگی‌های زیستی و اجتماعی افراد را در بر می‌گیرد. در فضای مجازی، فرد این امکان را دارد که به انتخاب خود، بخشی از ویژگی‌هایی را به نمایش بگذارد که در "نمایش خودِ آرمانی" وی موثر است. از این رو، می‌توان فرهنگ فضای مجازی را به نوعی فرهنگ انتخاب‌گر دانست.


6. فرهنگ فضای مجازی، فرهنگی پرده‌در و هتّاک است: این ویژگی ناشی از محدودیت‌های عرفی و قانونی برای انتشار برخی محتواهای خاص، در فضای حقیقی است و فضای مجازی عملا امکان استفاده از این محتواها را برای افراد فراهم می‌کند. کثرت مشاهده و استفاده از این محتواهای غیراخلاقی، منجر به این می‌شود که فرهنگی که در فضای مجازی، شکل غالب به خود گرفته است، فرهنگی هتاک و پرده‌در باشد. به این معنی که هنگام نمایش چنین محتواهایی، صحبت در خصوص آن‌ها امری بدیهی در نظر گرفته شده و همین باعث می‌شود قیودی که یک فرد به صورت طبیعی باید در جامعه دارا باشد، در نظر نیاورد.

7. فرهنگ فضای مجازی، فرهنگی ایده‌آل‌گرا است: به این معنی که در فضای مجازی، عده زیادی از افراد هستند که آرزوها، ایده‌ها و آرمان‌های خود را بیان می‌کنند و در موارد بسیاری، واقعیت یا در آن حضور کم‌رنگی دارد و یا اصلا حضوری ندارد. بنابراین، فرهنگ تحمیلی از سوی فضای مجازی، فرهنگی فانتزی و ایده‌آل‌گراست که افراد در قالب واقعیت، آرمان‌هایی را درباره‌ی خود، فضایی که در آن زندگی می‌کنند و موقعیتی که در آن به سر می‌برند، ارائه می‌کنند.


دلایل

علل گرایش فرهنگ فضای مجازی به شش ویژگی بالا، به عقیده‌ی نگارنده، ناشی از دو مورد است. نخست اینکه در دنیای واقعی، محدودیت‌هایی به فرد فرد حاضر در جامعه اعمال می‌شود. این محدودیت‌ها، در هر جامعه‌ای طبیعی قلمداد می‌شود ولی اعضای یک جامعه ممکن است آن را خلاف آزادی عمل و اختیار خود بدانند. این محدودیت‌ها می‌تواند در خصوص اظهار نظر درباره‌ی مسائل مختلف نیز باشد؛ به این معنی که در کشوری که احساس آزادی بیان وجود ندارد –ولو خود آن وجود داشته باشد- افراد به فضاهایی غیررسمی که در آن معمولا ویژگی‌های هویتی آن‌ها کامل نیست و کمتر قابل شناسایی است، روی آورده و در آن به ابراز نظر در خصوص مسائل مختلف به ویژه فعالیت‌های حکومت می‌پردازند. بدیهی و طبیعی است که در این شرایط، خروج از محدودیت‌ها، حالتی اغراق‌آمیز و دور از واقعیت داشته و با پرخاش‌هایی در رفتارها و اظهار نظرها همراه باشد.


علت دوم گرایش به چنین فضا و فرهنگی، امکاناتی است که فضای مجازی در اختیار فرد قرار می‌دهد. در دنیای واقعی، هرکس با نام، نام خانوادگی، مشخصات ظاهری، ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی خاصی تعریف می‌شود. امّا تمامی این الزامات در دنیای مجازی از بین رفته و افراد صرف داشتن یک حساب کاربری[1] می‌توانند به فعالیت بپردازند. در این‌جاست که انتخاب‌گری در فضای مجازی اهمیّت پیدا می‌کند. فرد، در گام نخست انتخاب می‌کند هویت واقعی خود را به نمایش بگذارد یا خیر. سپس، انتخاب‌های بعدی مانند انتخاب تصویر خود، ارائه‌ی اطلاعات صحیح در خصوص خود و غیره به وجود آمده و فرد ناگزیر یکی از این موارد را انتخاب می‌کند. این انتخاب‌ها در دنیای واقعی، وجود ندارد و فرد امکان انتخاب در هر بعدی از ابعاد زندگی واقعی را ندارد. یکی دیگر از امکاناتی که فضای مجازی در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد، فضایی گسترده و بدون وجود هرگونه محدودیت‌های جغرافیایی است. این امکان، به افراد اجازه می‌دهد تا اخبار جدید را دریافت کنند. مانند سایر امکانات فضای مجازی، این امکان باعث می‌شود که بسیاری از اخبار غلط یا شبه خبرها به عنوان خبر صحیح به اطلاع آن‌ها برسد و مانند چرخه‌ای، به سبب آن انتظارات از زندگی واقعی بالا رفته، سپس احساس محدودیت‌ها به افراد غلبه کند، فعالیت در فضای مجازی شدیدتر شده و وارد فضایی فانتزی‌تر می‌شود.

بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که فضای مجازی، فرهنگ خاص خود را دارد و کاربران، بسته به ویژگی‌های فردی و فرهنگی خود، باید بخشی از این ویژگی‌ها را بپذیرند و در چهارچوب آن‌ها عمل کنند.

مزایای فضای مجازی چیست؟

مزایای فضای مجازی چیست؟

اینترنت و شبکه های اجتماعی مانند بسیاری از پدیده های دیگر دارای پیامدهای مثبت و منفی می باشد که با برنامه ریزی و بالا بردن سطح آگاهی عمومی می توان از آثار و دستاوردهای مثبت آن بهره گرفت و پیامدهای منفی را به حداقل رساند.


 متن یادداشت عشرت شایق نویسنده و مدرس جنگ نرم با عنوان " آسیبها و مزایای فضای مجازی" به شرح ذیل می باشد:

رشد سریع تکنولوژی و بویژه پیشرفت روزافزون در حوزه های ارتباطی، ماهواره ها و اینترنت باعث تحولات پرشتاب در جوامع بشری گردیده و آثار مثبت و منفی فراوانی در پی داشته است.

در این میان، آثار اینترنت و فضای مجازی در روابط اجتماعی بیش از سایر حوزه ها بوده و تغییرات و دگرگونی های زیادی را بوجود آورده است.

اینترنت که ابتدا برای اهداف نظامی و امنیتی طراحی شده بود، بمرور وارد دیگر بخش ها اجتماعی از جمله تجارت، تفریح و سرگرمی و …گردید و این امر چنان پررنگ و گسترده بود که کارکرد آن را تغییر داد بطوریکه این تکنولوژی نوظهور، امروزه به یک صنعت و عرصه ی تاثیرگذار جهانی تبدیل شده است و کمتر موضوع اجتماعی را می توان یافت که متاثر از اینترنت نباشد.

اینترنت ابتدا در کشورهای غربی به عنوان رسانه‌ای همگانی رواج یافت و بتدریج دیگر کشورها را نیز دربرگرفت و به مثابه ابزاری موثر در انتقال و ترویج سیاست‌ها، فرهنگ، اقتصاد و … کاربرد پیدا کرد.

این تغییر و تحولات جهانی و گرایش همه جانبه به استفاده از اینترنت، تبعات و تاثیرات بسیاری در جوامع بشری داشت تا جایی که از آن به «انفجار اطلاعات»تعبیر میشود و مفهومی پر کاربرد در علم ارتباطات و جامعه شناسی است.

فرا مکان و فرازمان بودن اینترنت و در دسترس بودن آن، موجب شکل گیری شیوه جدیدی از تعاملات اجتماعی نسبت به گذشته شد و تغییراتی شگرف در سبک زندگی، تعاملات اجتماعی و حتی مشارکت سیاسی و نحوه آن به وجود آورد تا جایی که امروزه اینترنت بیشترین نقش را در اطلاع رسانی و تبلیغات برای عموم دارد و به عنوان اصلی ترین کانال ارتباطی محسوب می شود.

در سال های اخیر شبکه های اجتماعی به عنوان بزرگترین دستاورد اینترنت و فضای مجازی به دلایل مختلف از جمله نامحدود بودن ارتباطات، بی هویت بودن، آزادی بسیار زیاد، بی مکانی و بی زمانی کاربران و … با اقبال عمومی مواجه شده و هرکدام به تناسب اهداف خود، فعالیت هایشان را گسترش داده اند.

اینترنت و شبکه های اجتماعی مانند بسیاری از پدیده های دیگر دارای پیامدهای مثبت و منفی می باشد که با برنامه ریزی و بالا بردن سطح آگاهی عمومی می توان از آثار و دستاوردهای مثبت آن بهره گرفت و پیامدهای منفی را به حداقل رساند.

ی

از جمله مواردی که می‌توان از آن ها به عنوان فرصت‌ و به تعبیری، نقاط قوت استفاده از فضای مجازی نام برد عبارتند از:

1 – عمومی بودن فضای مجازی که به هر فردی در هر نقطه از جهان امکان میدهد از طریق این فناوری به آسان ترین وجه، جدیدترین اطلاعات مورد علاقه خود را بدست آورد و مرزهای جغرافیایی یا سیاسی تا‌کنون نتوانسته جلوی استفاده از فضای مجازی و گسترش روزافزون آن را بگیرد.

2 – کاهش هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی و …با استفاده از امکانات موجود در فضای مجازی، که در بسیاری از روابط اقتصادی و اجتماعی دیگر نیازی به مراجعه‌ی حضوری برای خرید کالا یا خدمات نیست و طبیعی است که این امر باعث کاهش قابل توجهی از هزینه‌های اقتصادی می‌شود. کاهش رفت‌ و آمدهای غیر ضروری درون‌ شهری و در نتیجه کاهش مصرف انرژی و کاهش آلودگی هوا. همچنین کاهش مصرف کاغذ و هزینه‌های چاپ و نشر و سایر هزینه ها با استفاده از امکانات موجود در فضای مجازی

3 – دستیابی آسان به آخرین اطلاعات تخصصی در زمینه های مختلف اعتقادی، اجتماعی، اقتصادی، هنری و … که در سطح جهان بصورت مقاله، کتاب، نرم افزار و … در سطح جهان منتشر شده و میشود.

4 – تبادل اطلاعات و تاملی بودن روابط و ارتباطات در فضای مجازی بدون محدویت‌های حاکم بر دیگر رسانه‌ها که معمولا در آن ها عده ای گوینده و نویسنده هستند و جمع دیگری صرفا شنونده و خواننده

5 – جذابیت و تنوع در فضای مجازی و مخاطب محور بودن اغلب داده ها در آن، بطوریکه امکان نظر‌سنجی و ارزیابی در این فضا برقرار و به روزتر است و این توانایی را به داده‌پردازان می‌دهد که از آخرین خواسته‌های مخاطبان خود مطلع گردند که این امر در کنار تنوع و جذابیت فضای سایبری تأثیر بسزایی در جذب مخاطب دارد.

6 – گسترش عدالت رسانه‌ای: در گذشته فقط افراد خاصی آنهم در شهرهای بزرگ می‌توانستند به مطبوعات و نشریات دسترسی داشته و از اخبار روز و رویدادهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و … مطلع شوند و حال آنکه با وجود فضای مجازی و فناوری‌های گوناگون اطلاعاتی و ارتباطاتی، تمام افراد حتی در دورترین نقاط نیز می‌توانند به شکل برابر، از این اطلاعات مطلع و از آن بهره برداری کنند.

7 – گسترش تعاملات و تبادل نظرها با سرعت بسیار بالا در فضای مجازی و بخصوص در «شبکه‌های اجتماعی» که این امکان را فراهم می سازد که افراد به تبادل آراء و افکار بپردازند و…

این موارد و مزایای احتمالی دیگر فضای سایبری، باعث گرایش هرچه بیشتر افراد به حضور در فضای مجازی شده و فراگیری آن را بشدت افزایش داده است.

در عین حال ذکر این نکته ضروری است که نگاه تک بعدی به هر وسیله و دستاورد بشری، چه مثبت باشد و چه منفی، باعث دوری انسان از حقیقت آن موضوع می شود و موضوع اینترنت و فضای مجازی از این امر مستثنی نیست.

زمانی که اینترنت و دیگر ابزارهای نوین ارتباطی، تولید و مورد استفاده قرار گرفتند بسیاری از افراد بر این باور بودند که سهولت در برقراری ارتباطات بزرگترین دستاورد برای بشر می باشد اما حقیقت آن است که فناوری های نوین ارتباطی در کنار خدماتی که برای سهولت ارتباطات انسانی داشته اند، آسیب های بسیاری را نیز به جامعه بشری تحمیل نموده اند.

اطلاع یافتن کاربران از آسیب های اجتماعی و تهدیدات فضای مجازی می تواند در پیشگیری از پیامدها و کاهش اثرات مخرب این فضا بسیار موثر باشد. پیامدهایی مانند دور کردن افراد خانواده از یکدیگر، ایجاد اعتیاد روانی، به خطر افتادن امنیت شخصی، طلاق عاطفی، ایجاد روابط خارج از چارچوب خانواده، بلوغ زودرس، کاهش روابط و تعاملات اجتماعی از جمله اثرات مستقیم و غیر‌مستقیم فضای مجازی شمرده می‌شوند.

صاحب نطران و پزوهشگران علوم انسانی معتقدند که ورود اینترنت به فضاى زندگى انسان ها در کنار مزایا و محاسن غیر قابل کتمان، باعث بوجود آمدن یکسرى دغدغه­ ها و نگرانی ها شده و روابط افراد را بشدت تحت تاثیر قرار داده است که باختصار به بعضی از آنها اشاره می‌شود:

1- القای فرهنگ لیبرال دمکراسی: مهمترین آسیب وارده از ناحیه فضای مجازی به جوامع بشری، هضم فرهنگ های اصیل بومی در فرهنگ «لیبرال دمکراسی» غرب است و این آسیب رسانی در تمام جوامع، موضوعیت داشته و محدود به جامعه­ و یا اقلیتی خاص نمی­ شود.

2- ایجاد آشفتگی در خانواده ها: شکستن حرمت ها و قبح شکنی از گناهان همراه با ایجاد آشفتگی در اصلی ترین عنصر سازنده ی جامعه یعنی "نهاد خانواده” که این کار با هدف از بین بردن نقش سازنده خانواده در تربیت فرزندان صورت می‌گیرد.

3- افزایش هنجار شکنی در جامعه: ویژگی های فضای مجازی موجب بالا رفتن آمار جرم و اعمال مجرمانه و تشدید آسیب های اجتماعی شده و ارزش های انسانی مانند اخلاق خانوادگی، حیا، حریم خصوصی، آموزهای سنتی و آداب و رسوم فرهنگی را مورد تاخت و تاز قرار داده است که نتیجه ی این تهاجم، درگیر نمودن نهاد خانواده با چالش های و تهدیدات جدی و کم رنگ شدن بسیاری از «ارزش های اجتماعی» برای افراد است.

4- جهانی سازی از طریق تبلیغ و القاتی فرهنگ غربی: درگذشته، افرادی که در یک محدوده‌ی جغرافیایی زندگی میکردند، دارای فرهنگ مخصوص همان محدوده بوده و از آن پیروی می‌کردند اما با گسترش فضای مجازی، این مرزهای فرهنگی از میان رفته و در نتیجه فرهنگ کاربران فضای مجازی تا حدود زیادی به هم شبیه‌تر شده است تا جایی که بسیاری از صاحب‌نظران حوزه‌ی ارتباطات، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را بخشی از پروژه‌ی «امریکایی شدن» می دانند که وظیفه دارند فرهنگ تمام مردم دنیا را به فرهنگ غرب نزدیک کند.

5- کمرنگ شدن نقش نظارتی خانواده ها: بسیاری از والدین به دلیل ویژگی­های خاص فضای مجازی و نو بودن این پدیده، فرصت و یا توان کافی برای شناخت دقیق این فضا و کاربردهای آن را به دست نیاورده­ اند که این عدم آشنایی با فضای سایبری در کنار استفاده روزمره نوجوانان و جوانان و حتی کودکان از این فضا باعث شده است که یک فضای محرمانه و خصوصی بدون احساس وجود ناظر برای فرزندان ایجاد شود و آنها بدون دغدغه به سایت ها و احیانا شبکه های مختلف مجازی دسترسی یافته و به دلیل ویژگی­ های سنی و کنجکاوی­ های خود، از فضاهای ناسالم موجود در اینترنت متأثر شوند که این مساله در بلند مدت باعث تغییر رفتار فرد و به تبع آن جامعه می شود که معمولا در مغایرت با عرف و ارزش های سنتی خانواده ها است.

6- تعارض ارزشها و باورهای اجتماعی: ورود اینترنت همراه با ارزش های غربی، چالش های جدیدی را در جوامع مختلف به وجود آورده است. قدرت های غربی و صاحبان بزرگ کارتل های اقتصادی از ظرفیت های فضای مجازی برای نیل به اهداف خود سوء استفاده کرده و در تلاش هستند که با حاکمیت ایدئولوژی «سرمایه داری» تمامی حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی سایر جوامع را پذیرای عقاید خود سازند.

7- اختلال در شکل گیری شخصیت: عناصر سه گانه هویت، یعنی خود شخص، فرهنگ و جامعه، در تکوین شخصیت هرفرد نقش مهمى را ایفا مى‏کنند. از آن جا که فضای سایبری، صحنه ای فرهنگى و اجتماعى است که کاربر را در موقعیت‏ هاى متنوع، نقش ‏ها و سبک‏ هاى زندگى قرار مى دهد، زمینه ای است برای آسیب پذیری شخصیت کاربر و در بسیاری از مواقع، چند شخصیتی شدن فرد می‌شود.

8- به خطر افتادن حریم شخصی: گردانندگان شبکه های اجتماعی با تجاوز به حریم خصوصی کاربران تجاوز کرده و اطلاعات شخصی افراد را در اختیار مراکز اطلاعاتی و امنیتی، شرکت های تجاری و سایر مراکز متقاضی قرار میدهند. در هنگام نصب برنامه شبکه های اجتماعی، کاربر به سایت مربوطه اجازه میدهند تا اطلاعات شخصی او را با منابع خارجی به اشتراک بگذارد؛ بدون اینکه تنظیماتی بری غیر فعال کردن این موضوع وجود داشته باشد.

9- شکاف نسلها: استفاده از اینترنت شکاف میان نسل ها را بیشتر کرده و با ورود وسایل و تکنولوژی‌های جدید به عرصه خانواده‌ها، شاهد هستیم که اعضای خانواده ساعت های متمادی در کنار یکدیگر می‌نشینند، بدون آنکه حرفی برای گفتن داشته باشند. امروزه نشست های خانوادگی که در آن والدین و فرزندان درباره موضوعات مختلف خانوادگی و کاری با هم گفتگو کنند، رو به کاهش است. روابط موجود میان والدین و فرزندان رو به سردی گرائیده و دو نسل به دلیل داشتن تفاوت‌های اجتماعی، زندگی را از دیدگاه خود تفسیر می‌کنند.

10- اعتیاد به اینترنت: یکی از آسیب های اینترنت، اعتیاد به آن است که افراد معتاد به این ابزاز، بعلت استفاده افراطی از اینترنت، با معضلات زیادی گریبان گیر هستند و این نوع اعتیاد مدرن، در جامعه ما نیز با گسترش روزافزون استفاده از اینترنت، رشد فزاینده ای پیدا کرده است که خود آغاز یک آسیب بزرگ برای نیروی انسانی کشور می باشد. قابل ذکر است که ترک این نوع اعتیاد، سخت تر و پرهزینه تر از سایر اعتیادها است.

11- گسترش ارتباطات نامتعارف و سوء استفاده های جنسی: اینترنت به دلیل تسهیل ایجاد روابط دوستانه و عاشقانه، زمینه رفتارهای غیر اخلاقی را فراهم ساخته و موجب سهولت خیانت در روابط زناشویی و ایجاد روابط نامشروع و همچنین سوء استفاده جنسی شده است.

12- تضعیف اعتقادات و گسترش شبهات فکری: طرح و نشر انواع شبهات در فضای مجازی، موجب تزلزل در باور کاربران سست عقیده، کم‌اطلاع و زودباور می‌شود. اتاق های فکر متعدد در مراکز امنیتی و فرهنگی نظام سلطه تشکیل گردید و بطور دائم در حال تولید و ایجاد بدعت، تحریف و شبهه در حوزه های دینی، فرهنگی، تاریخی و … می باشند که این موارد با توجه به انفعال و کم کاری دستگاههای ذیربط و در مواردی باور نداشتن شبیخون فرهنگی و جنگ نرم دشمنان از سوی مسئولین مربوطه، خسارت و صدمات جبران ناپذیری بر فرهنگ و بینش مخاطبان و بخصوص جوانان وارد کرده است.

لازم به یادآوری است علاوه بر موارد ذکر شده، آسیب های متعدد دیگری نیز از ناحیه ورود ابزارهای مدرن رسانه ای، به جوامع بشری تحمیل شده است که از آن جمله می توان به؛
رواج «تفرّد» و کاهش روحیه‌ی مسئولیت‌پذیری، در معرض خطر قرار گرفتن روابط چهره به چهره، کم‌رنگ شدن ارزش‌های مترقی، جعل هویت و کلاه برداری، رواج سطحی‌نگری فکری، مزاحمت ها و جرایم سایبری، ترویج روحیه ثروت اندوزی زندگی اشرافی، اتلاف زمان، ترویج تبرج و تن آرایی، کاهش کارآمدی افراد، گسترش اباحه‌گری، به خطر افتادن حقوق مادی و معنوی مولفین از جمله کپی رایت، افسردگی و انزواو … اشاره کرد.

خلاصه اینکه تکنولوژی‌های جدید ارتباطی و به خصوص فضای مجازی، در عین اینکه کاربرد های مثبت داشته و مخاطب را از رخدادها و وقایع مطلع نمایند، محدودیت‌ها و امکاناتی را در خود دارند که کاربر را به خود وابسته کرده و امکان تحلیل را از وی سلب می نمایند به این معنی که مخاطب این رسانه‌ها، دانستن را مقدم بر تحلیل کردن می‌داند و این نخستین قدم برای از بین رفتن تفکر انتقادی و نقاد در جامعه‌ است.
در کشور ما با وجود تدابیر مقام معظم رهبری و ابلاغ سیاست‌های کلی فضای مجازی از طرف ایشان، کم کاری‌های زیادی صورت گرفته که نتایج آن در جامعه مشهود و محسوس است.
به نظر می رسد تا زمانی که مسئولین فرهنگی و دست اندرکاران تعلیم و تربیت کشور، اعتقاد و باور راسخی به جنگ نرم رسانه ای دشمن که با سوء استفاده از ابزارهای متنوع اتفاق می افتد نداشته باشند، نمی توان افق روشنی در این رابطه متصور بود.

تعریف تجارت الکترونیکی و کسب و کار اینترنتی

تعریف  و کسب و کار اینترنتی



تعریف تجارت الکترونیکی و کسب و کار اینترنتی بسیار مفصل بوده ولی بطور مختصر به توضیح این دو مفهوم در این قسمت میپردازیم تا درک بهتری از آن کسب کنید و سپس عبارت کسب درآمد اینترنتی را بررسی میکنیم تا با اطلاع از تفاوت این عبارات بتوانید مسیر صحیح درآمد زایی خود را انتخاب کنید.



تجارت الکترونیک :

راه و روش کسب و کار به صورت الکترونیکی و با استفاده از شبکه اینترنت میباشد . در این روش فرایند خرید و فروش یا تبادل اطلاعات ، محصولات و خدمات از طریق کامپیوتر و از طریق اینترنت صورت میگیرد . تجارت الکترونیک صرفا به معنای داشتن وبسایت نیست بلکه بسیار فراتر از آن است . برنامه های کاربردی فراوانی از جمله بانکداری ، خرید و فروش سهام ، حراجی ها و … در تجارت الکترونیک وجود دارند .

کسب و کار اینترنتی :

کسب و کار اینترنتی تعریفی گسترده و عمیق از تجارت الکترونیک خواهد بود که نه تنها شامل خرید و فروش محصولات و خدمات میشود بلکه شامل ارائه خدمات به مشتریان ، آموزش الکترونیکی و مبادلات الکترونیکی میشود . به تعریف دیگر کسب و کار اینترنتی را کاربرد اینترنت و دیگر فناوری های اطلاعاتی برای حمایت از تجارت و بهبود کسب و کار دانست . کسب و کار اینترنتی مانند یک شغل بوده و باید روزانه زمان مشخصی صرف آن گردد . به نیروی کار و دانش فنی لازم نیاز دارد و از اصول حرفه ای کسب و کار بهره میبرد .

کسب درآمد اینترنتی :

کسب درآمد از طریق اینترنت تنها استفاده از فرصتهای درآمد زایی در اینترنت میباشد . معمولا درآمد های کسب شده از این روش موقت بوده و میزان درآمد نیز  ثابت و قابل اتکا نبوده . در واقع فرد با انجام برخی خدمات رسانی ها یا پروژه ها میتواند از طریق اینترنت مبلغی را به عنوان درآمد کسب کند . کسب درآمد اینترنتی یک حرفه یا شغل نیست و تنها استفاده از فرصتهای درآمد زایی در اینترنت میباشد .

تفاوت وبلاگ و وب سایت

تفاوت وبلاگ و وب سایت

وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌ها در نگاه اول هر‌‌‌دو صفحات وب با مشابهت‌های زیاد هستند اما در حقیقت دارای تفاوت‌های ساختاری و کاربردی زیادی می‌باشند. وبلاگ و وب سایت هر دو به انتشار مطالب در فضای مجازی می‌پردازند.
وبلاگ‌ها از متن، عکس و دیگر اجزا که با ترتیب زمانی (ابتدا جدیدترین مطالب) ارائه می شوند، تشکیل شده‌اند که اغلب توسط یک فرد به روز رسانی می شود. یک وبلاگ حاوی خاطرات، عقاید نویسنده و رویدادهای روزمره است.
وب سایت‌ها یک صفحه وب با آدرس منحصر به فرد هستند که بر روی وب سرور میزبانی می‌شوند و از پروتکل HTTP برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کنند. یک صفحه وب با استفاده از آدرس (URL) از طریق مرورگر وب قابل دسترسی است. اکثر وب سایت‌ها با یک صفحه اصلی شروع می‌شوند که با استفاده از لینک‌هایی که در صفحه اصلی وجود دارد می‌توان به مطالب دیگر صفحات دسترسی پیدا کرد. وب سایت‌ها کاربرد‌های مختلفی همچون شخصی، تجاری، دولتی، سازمان های غیر انتفاعی و... دارند که اغلب با موضوع و هدف خاصی طراحی می شوند.


وبلاگ چیست؟

وبلاگ (بلاگ) صفحه‌ای رایگان در اینترنت برای قرار دادن مطالب است. محتوایی که توسط نویسنده در وبلاگ قرار می‌گیرد، به ترتیب زمان قرار دادن آن، نمایش داده می‌شود بدین صورت که جدیدترین مطلب در ابتدا ارائه می‌گردد.
وبلاگ از دو واژه وب و Log تشکیل شده است. Log در علم کامپیوتر به معنای فایل‌هایی که رخدادها را ثبت می‌کنند می‌باشد. همچنین به معنای گزارش روزانه نیز هست.
محتوای وبلاگ می‌تواند خاطرات شخصی، مقاله، اخبار و رویدادها را در بر گیرد، که به صورت متن، تصویر و صوت ارائه می‌شود و تمامی مطالب در یک صفحه قرار می‌گیرند که قابلیت آرشیو نیز دارند، این موضوع موجب سادگی وبلاگ نسبت به وب سایت می‌گردد.
برخی بر این عقیده‌اند که تیم برنرزلی اولین وبلاگ را ارائه داد، همچنین دیوید واینر وبلاگ Scripting News را در سال 1999 ایجاد کرد. براد فیتز پاتریک نیز در همان سال Live Journal را ارائه داد. همچنین pitas.com توسط اندرو اسمیلز به منظور ایجاد صفحات خبری عرضه گردید. سرانجام Blogger.com توسط اوان ویلیامز و مک هوریان ارائه شد.
وبلاگ نویسی فارسی در ایران در سال 1381 با پرشین بلاگ (persianblog.ir) آغاز گردید. سپس بلاگ اسکای (blogsky.com) و میهن بلاگ (mihanblog.com) شروع به کار کردند. تا اینکه در آذر 1383 blogfa.com راه اندازی گردید. امروزه وبلاگ‌ها دارای محتوای متنوعی از جمله عقاید شخصی، علمی، هنری، مذهبی، سیاسی، فرهنگی و... هستند. وبلاگ نویسی اهداف مختلفی را در بر می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ارتباط با دیگران و ایجاد تعامل، بیان گزارشات روزمره و وقایع توسط اشخاص، آموزش، ارائه اخبار و رویدادهای سیاسی، تجارت الکترونیک و...

مهم ترین ویژگی های وبلاگ:

    رایگان بودن
    سادگی و عدم نیاز به دانش برنامه نویسی و طراحی سایت
    امکان آرشیو مطالب
    ارائه مطالب به صورت عکس، صوت و فیلم
    و...


وب سایت چیست؟

وب سایت‌ها از فایل‌های مختلفی همچون متن، تصویر و... تشکیل شده‌اند، که بر روی یک سرور به عنوان میزبان قرار داده می‌شوند. یک وب سایت با نام دامنه‌ای که به صورت اختصاصی برای آن ثبت گردیده، فراخوانی می‌شود. بنابراین به منظور داشتن یک وب سایت نیاز به طراحی سایت، تهیه دامنه و میزبانی می‌باشد.


وب سایت‌ها با اهداف گوناگونی طراحی می‌شوند، که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

    اطلاع رسانی و ارائه اخبار داخلی (سازمان، دانشگاه و...) و یا عمومی (خبرگزاری ها)
    تجاری (معرفی محصولات، خدمات، بازاریابی، تبلیغات، فروش آنلاین، تجارت الکترونیک و...)
    آموزشی (به صورت رایگان و یا با پرداخت هزینه)
    پورتال‌های سازمانی، ارگان‌ها و مراکز دولتی برای ارائه خدمات عمومی و یا استفاده درون سازمانی و...


ویژگی های وب سایت:

    پیچیدگی طراحی سایت (نیاز به دانش برنامه نویسی)
    هزینه بر بودن
    امکان ایجاد تغییرات مختلف در ظاهر و محتوا
    تنوع بالا در ابزارهای طراحی و زبان‌های برنامه نویسی مورد استفاده


حال پس از تعریف و بررسی ویژگی‌های وبلاگ و وب سایت می‌توان به تقاوت‌هایی پی برد که از آن جمله به موارد ذیل اشاره می‌گردد:

    اغلب وب سایت‌ها به صورت حقوقی (متعلق به شرکت‌ها، سازمان‌ها و...) هستند. اما وبلاگ‌ها اکثرا شخصی و با مالکیت حقیقی هستند.
    طراحی سایت پیچیده‌تر از وبلاگ و نیازمند دانش مرتبط با کامپیوتر است.
    طراحی سایت هزینه بر است اما وبلاگ رایگان است و در آن تبلیغات تامین کننده هزینه هستند.
    به روزرسانی وبلاگ بسیار آسانتر و سریعتر از وب سایت است.
    وب سایت‌ها اغلب به ارائه محصولات، بازاریابی، تبلیغ و... می‌پردازند. اما وبلاگ‌ها حاوی اطلاعات شخصی و رویدادهای روزمره است.
    وبلاگ محیطی مناسب برای تعامل افراد و گروه‌ها در مقایسه با وب سایت فراهم می‌کند و بیش از آن با مخاطب در تعامل است.
    محتوای وبلاگ در یک صفحه و به ترتیب زمان قرارگیری مرتب می‌شود. اما مطالب یک سایت در بخش‌ها و صفحات مختلف دسته‌بندی و ارائه می‌شود.


در مجموع می‌توان گفت وب سایت‌ها و وبلاگ‌ها هر دو مکانی برای ارائه اطلاعات هستند. یک وب سایت اغلب اطلاعات مربوط به سازمان‌ها، شرکت‌ها، تبلیغات محصولات و... را در بر می‌گیرد اما وبلاگ شامل مطالب با موضوعات مختلف است که توسط اشخاص ارائه می‌شود. هر کدام از این دو با توجه به ویژگی‌هایشان مزایا، معایب و کاربردهای متفاوتی دارند.

تفاوت سایت و پورتال

تفاوت سایت و پورتال


شاید شما نیزجزء کاربرانی باشید که نام پورتال را بسیار شنیده اید و این سوال برایتان پیش آمده باشد که واقعا" یک پورتال چیست و چه ویژگی ها و تفاوت هایی با یک وب سایت دارد؟ هرچند شباهت ظاهری فراوانی میان یک وب سایت و یک پورتال وجود دارد به گونه ای که در نگاه اول تفاوت محسوسی میان آن دو مشاهده نمی شود اما در واقع این دو کاملا از یکدیگر متفاوت اند.

تفاوت سایت و پورتال

اگر در دنیای کامپیوتر به عقب باز گردیم زمانی را خواهیم یافت که در آن سیستم های نرم افزاری به گونه ای متحول شدند که دیگر لازم نبود برای کار با یک برنامه برنامه های دیگر بسته شوند یعنی می توانستیم هم زمان از چند برنامه کاربردی بدون آنکه با مشکلی مواجه شویم استفاده نمائیم. این در واقع امکانی بود که تا قبل از آن وجود نداشت و در واقع تاریخچه پورتال ها از همان زمان آغاز شد و نسل های تکامل یافته آن ها یکی پس از دیگری پا به عرصه دنیای اطلاعات گذاشتند.

ویژگی های یک پورتال

در واقع پورتال، صفحه وب واسطی است که امکان دسترسی آسان را به هر چیزی که کاربر نیاز دارد بدون توجه به محل فیزیکی آن فراهم می کند. در حقیقت پورتال دروازه ای است به دنیای مجازی که کاربر می تواند از طریق آن تمامی نیاز های خود را برآورده کند. نیازهایی مانند خرید، دسترسی به حساب بانکی، جستجو و یا بروز رسانی اطلاعات. یکی دیگر از ویژگی های پورتال کاربر محوربودن آن است، به این معنی که تمامی امکانات پورتال بر این اساس پیش بینی شده است که جوابگوی نیاز کاربران با سلایق و علاقمندی ها و سنین و رده های کاری متفاوت باشد. امکاناتی مثل پست الکترونیک ، chat و انجمن های اینترنتی و... همه برای آن است که کاربران را به اشکال مختلف به پورتال دعوت نماید. همچنین می توان گفت پرتال در واقع وب سایتی است که تحت پروتکل های خاص می تواند اطلاعات و محتوا را از سایر سیستم ها جمع آوری کرده و به صورت یکجا ارائه دهد. این اطلاعات و محتوا می توانند صرفا داده های متنی یا حتی خدمات الکترونیکی باشند. یک پورتال می تواند خدمات سایر نرم افزارها و سیستم های تحت وب و یا حتی دسکتاپ را جمع آوری کند و به صورت یکجا ارائه کند. به عنوان مثال یک پرتال می تواند به سیستم حقوق و دستمزد متصل شده و فیش حقوقی شما را صرفا برای شما یا برای هر شخص دیگری که به او اجازه دسترسی به اطلاعات داده شده نمایش دهد. همانطور که از این مثال پیداست پورتال فقط این اطلاعات را نمایش می دهد و به هیچ وجه دخل و تصرفی در پردازش اطلاعات آن ندارد و در این مثال پورتال میزان حقوق شما را محاسبه نمی کند، بلکه صرفا آن را از یک سیستم دیگر نمایش می دهد؛ در این حالت پرتال اصطلاحا با سیستم حقوق و دستمزد یکپارچه شده است. به زبان ساده تر پرتال وب سایتی است که می تواند در لایه های مختلف با سایر نرم افزارهای ارائه دهنده خدمات و محتوا ارتباط برقرار کرده و سرویس های آن ها را ارائه دهد . خصلت ویژه ای که پورتال را از وب سایت متمایز می کند وجود پشتیبانی برخط است تا تمامی تقاضاهای کاربران در واحد پشتیبانی فورا"
رسیدگی شود و روند نیاز به کاربر تفهیم شود که این کار نیازمند سرمایه گذاری بر روی نیروی انسانی است و باید اپراتورهایی را مختص این کارقرار داد. ویژگی دیگری که می تواند این تمایز را برجسته تر کند، جامع بودن درگاه های ارائه خدمات است چرا که با وجود درگاه، کاربران از مراجعه به سایت های جست و جو و از من بپرسید فارغ می شوند و تنها با مراجعه به پورتال حوزه مربوط می توانند به مجموع اطلاعات مورد نیازشان دسترسی پیدا کند.

ویژگی های یک وب سایت

در واقع وب سایت مجموعه ای از تعدادی صفحات وب متصل به هم می باشد که اغلب شامل یک صفحه اصلی (Home Page) هستند که معمولا روی یک سرور قرار دارند و به عنوان مجموعه ای از اطلاعات توسط یک فرد گروه و یا سازمان تهیه و نگهداری می شود. یک وبسایت معمولا شامل تعداد زیادی فایل است که در تعدادی پرونده مرتب شده اند. در واقع سایت ترکیبی از متن و تصویر است که طراح وب سایت براساس زیبایی ظاهری چیدمان آن را مشخص می کند. در واقع یک وبسایت می تواند حاوی مقدار زیادی اطلاعات باشد که فقط برروی آن سایت قابل دسترسی می باشد. ممکن است وب سایت از امکاناتی مشابه یک پورتال برای جستجو و مدیریت داده ها استفاده نماید اما آنچه که مهم است آن است که این داده ها عموما برروی پایگاه داده های خود سایت قرار دارند و از سوی دیگر داده های قرار داده شده برروی یک سایت حول یک محور و موضوع مشخص دور می زند و به اصطلاح تخصصی تر هستند.

تفاوت سایت و پورتال

پورتال ها وب سایت های جامعی هستند که از آن ها با عنوان درگاه یاد می شود و ارائه خدمات آنها جامع تر، کامل و برگرفته از تمامی محتویات موجود در یک حوزه مشخص است.

بزرگترین حملات سایبری دنیا

بزرگترین حملات سایبری دنیا

 ما در جهان سایبری زندگی می کنیم، از بانکداری گرفته تا ارتباطات و یا خرید، تقریبا تمامی فعالیتهای روزانه بشر به سوی اینترنت گرایش یافته است، متاسفانه هرچه بشر بیشتر بر تکنولوژی تکیه می کند بیشتر در معرض خطر حملات سایبری قرار می گیرد.

شاید بزرگترین نگرانی درباره آنچه افراد مختلف آن را "پنجمین میدان جنگ" می خوانند (چهار میدان دیگر زمین، دریا، هوا و فضا هستند) نامرئی بودن آن است. به دلیل اینکه حملات سایبری از طریق شبکه های پیچیده رایانه ای و معمولا از جانب منابع درجه دو یا سه انجام می گیرند، تعیین منشا اصلی برخی از این حملات تقریبا غیر ممکن است.

به گفته "آرون سود" نایب رئیس مرکز بین المللی سایبری در دانشگاه "جورج میسون"  اگر یک هواپیما را ببینید می دانید که به نیروی هوایی کشوری تعلق دارد، اما اگر به شما حمله سایبری شود حتی نمی توانید بفهمید از کجا به شما حمله شده است.

حملات سایبری دامنه متنوعی دارند، از شوخی های معمولی گرفته تا کرمهای مخرب رایانه ای که به واسطه حافظه های قابل حمل جا به جا شده و امنیت کلی کشوری را به خطر می اندازند. از آنجایی که امروزه تمامی زندگی ما به تکنولوژی، رایانه ها و اینترنت گره خورده است اطمینان از ایمن بودن این ابزارها بسیار حیاتی است.

متخصصان با بررسی حملات سایبری پیشین به بررسی سازه هایی پرداخته اند که بیشترین آسیب پذیری را در برابر حمله های تبهکارانه سایبری داشته اند تا راه حلی مناسب به دست آورند. در ادامه پنج نمونه خبرساز از حملات سایبری را که در میدان جنگ پنجم رخ داده اند و برخی راهکارها برای مقابله با چنین نمونه هایی را مشاهده می کنید:

کرم استاکس نت –2010

این کرم در سال جاری کشف شد و متخصصان این کرم را به عنوان یکی از پیچیده ترین کرمهای رایانه ای که تا به حال مشاهده شده می شناسند. این کرم به سیستمهای رایانه ای صنعتی که سیستمهای ماشینی نیروگاه ها و کارخانه ها را تحت کنترل دارند، حمله می کند. این کرم با بهره برداری از چهار نقطه ضعف که پیش از این در سیستم عامل ویندوز ناشناخته باقی مانده بودند، فعالیت می کند. برای مثال یکی از آسیب پذیری های ویندوز به استاکس نت کمک می کند در میان شبکه های محلی گسترش پیدا کند، دیگری به پخش شدن کرم در میان سخت افزارهای قابل جا به جایی از قبیل حافظه های USB و یا درایورهای CD کمک می کند.

به گفته متخصصان قابلیتهای این کرم در استفاده از بیش از یک نقطه ضعف سیستم عامل رایانه ها کاملا بی سابقه است و نشان از حمایت دولتی و پشتیبانی مالی شدید از این کرم رایانه ای دارد. با وجود اینکه هنوز تعیین قطعی هدف اصلی استاکس نت امکان پذیر نیست اما حملات این کرم به شکلی مشخص و نامتناسب به سوی ایران متمرکز بوده است. هر چند که این عملیات ناموفق بود.

عملیات آئورا – 2009

در سال گذشته میلادی، گوگل، آدوبی و در حدود 30 شرکت دیگر اعلام کردند قربانی حملات به شدت پیچیده سایبری شده اند. هکرها طی این حملات توانسته بودند با بهره برداری از نقطه ضعفی شناخته نشده در مرورگر اینترنت اکسپلورر، به اطلاعات حیاتی و خصوصی این شرکتها دست پیدا کنند. نام این حمله سایبری توسط نایب رئیس شرکت مک کافی، "دیمیتری آلپروویچ" انتخاب شده است که با ردیابی فایلهای آلوده موفق به کشف واژه "آئورا" به معنی سپیده دم در میان فایلها شد. این بار هم با وجود اینکه امکان اطمینان یافتن وجود نداشت، باز همه نگاه ها متوجه چین شد و انتشار اسنادی درباره ارتباط دولت چین با این حمله سایبری توسط وب سایت جنجالی ویکی لیکز، فرضیه مقصر بودن چین در این حملات گسترده سایبری را تقویت کرد.

به گفته آلپروویچ این حمله مدل ذهنی که "در برابر چه کسی باید از خود محافظت کنیم" و "محرک هکرها چه می تواند باشد" را تغییر داد. نکته کلیدی دیگر نیاز به افزایش احتیاط در میان کارمندان شرکتهای چند ملیتی است تا در هنگام استفاده از رایانه های شرکت دقت کافی را به خرج دهند زیرا در شرکت گوگل یک کلیک کوچک و نا آگاهانه بر روی یک پیغام کوتاه منجر به بروز تمامی این مشکلات شد.

فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا – 2008

 برخی از سازمانها به ویژه سازمانهای دولتی رایانه های خود را از دسترس عموم و یا عضویت در شبکه های غیر ایمن خارج می کنند تا از بروز شکافهای امنیتی در آن جلوگیری کنند. در زبان رایانه ای این شکاف به شکاف هوایی شهرت دارد با این همه با ظهور رسانه های قابل حملی مانند حافظه های USB و یا CD ها تبهکاران سایبری فرصتی مناسب را برای نفوذ به درون شبکه های بسیار ایمن به دست آوردند. در سال 2008 وزارت دفاع آمریکا با چنین حملاتی مواجه شد که منبع اصلی آن یک حافظه USB غیر ایمن بود که به یک لپ تاپ وصل شده بود. این حافظه حاوی کدهای مخربی بود که در سرتاسر رایانه های وزارت دفاع آمریکا پخش شد و اطلاعات موجود در این رایانه ها را به سرورهای خارجی ارسال کرد.

از دیگر حملات سایبری ارتشی ناشی از حافظه های قابل حمل می توان به استاکس نت که به آن اشاره شد و کپی شدن فایلهای فوق سری ارتشی توسط سرباز "بردلی مانینگ" بر روی CD یکی از خواننده ها پاپ اشاره کرد که این اسناد و فایلها که حاوی تصاویر ویدیویی حمله آمریکایی ها به غیر نظامیان و 250 هزار مکالمه دیپلماتیک بود در نهایت توسط وب سایت ویکی لیکز منتشر شد. نکته قابل توجه در این حمله سایبری توجه به این نکته است که اگر افراد نسبت به آنچه در رایانه های خود ذخیره می کنند، دقت کافی به خرج ندهند، رعایت ایمنی برای پرهیز از شکاف هوایی ارزشی نخواهد داشت.

گرجستان – 2008

در سال 2008 و درست یک هفته پس از یورش روسیه به گرجستان، حمله ای سایبری دولت و وب سایتهای رسانه ای این کشور را دچار اختلال کرد. همانظور که در سال 2007 نیز جو سیاسی اقتضا می کرد کرملین دستور یک حمله سایبری را به استونی صادر کند. با این تفاوت که افرادی که به گرجستان حمله کردند سیستمهای رایانه ای سازمانی این کشور را نیز بی نصیب نگذاشتند. این حمله به "باتنت"  شهرت داشته و به گونه ای است که هر شهروند روسی می توانسته است آگاهانه یا نا آگاهانه و با دانلود نرم افزاری سبک به ایجاد اضافه بار بر روی وب سایتهای دولتی و سازمانی گرجستان کمک کرده باشد.

استونی – 2007

 در این سال کشور استونی در معرض سیلی از حملات سایبری قرار گرفت که کل زیرساختارهای اینترنتی کشور را تحت تاثیر خود قرار دادند و البته هدف اصلی وب سایتهای دولتی و سازمانی، بانکها و روزنامه ها بودند. با توجه به زمانبندی حملات که در زمان مجادله این کشور و روسیه بر سر برداشتن یادبود شوروی از پایتخت استونی بود، مقامات استونی روسها را عامل اصلی این حملات می دانند. با این حال مثل همیشه امکان ردیابی منشا اصلی این نوع از حملات وجود نداشته و نخواهد داشت.

تعریف و تحریف تاریخ در فضای مجازی

 تعریف و تحریف تاریخ در فضای مجازی

یکی از امکاناتی که شبکه‌های مجازی و اجتماعی برای افراد ایجاد کرده ـ که هم می‌توان آن را یک فرصت دانست و هم تهدید ـ امکان تاریخ‌پردازی است. به این معنا که در گروه‌ها و کانال‌های مختلفی که ایجاد می‌شود یکی از موضوعات مورد علاقه و مهم، مسائل تاریخی و اتفاقات سیاسی ـ اجتماعی مهم است که در گذشته این سرزمین رخ داده و نقطه عطفی در فرآیند تحولات تاریخی بوده است. درباره بازنمایی و پردازش تاریخ در فضاهای مجازی از چند زاویه می‌شود صحبت یا به عبارت بهتر چند نسبت میان آنها برقرار کرد.
تصویر تعریف و تحریف تاریخ در فضای مجازی

یکی از مهم‌ترین روش‌ها، ایجاد یک کانال یا گروه تخصصی در حوزه تاریخ است که مثلا دانشجویان تاریخ یا علوم سیاسی آن را تشکیل دهند و مشخصا به مسائل تاریخی می‌پردازند و سویه تخصصی و کارشناسی پررنگی دارد. شاید این نوع از گروه‌ها خیلی زیاد نباشد. نوع دوم تاریخ‌پردازی مجازی در گروه‌های عمومی است که به اقتضای یک اتفاق یا به بهانه سالگرد و سالروز یک رخداد تاریخی به مباحثه و مناظره تاریخی می‌پردازند. مثلا به مناسبت 29 اسفند و روز ملی شدن صنعت نفت به تحلیل این اتفاق پرداخته و این که مصدق یک قهرمان ملی بود یا نه، اما مباحث تاریخی صرفا به شخصیت‌های تاریخی یا فلان واقعه تاریخی محدود نیست. گاهی دامنه و قلمرو این بحث شامل ابعاد تمدنی تاریخ می‌شود؛ مثلا تاریخ فلان ابزار و آلات و سیر تحولات آن یا تاریخچه فلان شهر و محله.

آگاهانه و هدفمند، ناآگاهانه و سرگرم‌کننده

اگر بخواهیم تقسیم‌بندی دقیق‌تری درباره مناقشات و مباحثات تاریخی در فضاهای مجازی داشته باشیم باید دو رویکرد عمده آگاهانه و هدفمند و ناآگاهانه و سرگرم‌کننده را معیار قرار دهیم و کل این مباحث و گفت‌وگوهای مجازی تاریخی را در ذیل آن طبقه‌بندی کنیم. در خیلی از مواقع، طرح مسائل تاریخی در فضاهای مجازی سویه سرگرم‌کننده و در نهایت اطلاع‌رسان دارد. در این رویکرد با الگوی «آیا می‌دانستید» برخی اطلاعات تاریخی درباره یک پدیده داده می‌شود که بیشتر تبادل اطلاعات و کسب آگاهی عمومی است، اما در نوع اول، تاریخ و مسائل آن مورد تجزیه و تحلیل عقلی قرار می‌گیرد و درباره چگونگی و چرایی یک رخداد تاریخی بحث می‌شود. مناقشات اصلی بیشتر در این ساحت و طبقه از مباحث رخ می‌دهد که گاه به جدال‌های لفظی و قلمی هم بدل می‌شود. فضای مجازی این فرصت را فراهم می‌کند تا با روایت و بازنمایی رخدادها و تحلیل‌های تاریخی، خودآگاهی اجتماعی جامعه افزایش یابد و همین ارتقای بینش تاریخی به تصمیم‌گیری جمعی در مشارکت‌های سیاسی تاثیر بگذارد. این مساله بویژه این که می‌گویند ایرانیان حافظه تاریخی ضعیفی دارند می‌تواند کارکرد مثبت داشته و همواره جامعه را نسبت به گذشته خویش در وضعیت هوشیار و آگاهی قرار دهد. همین امکان می‌تواند به یک تهدید هم بدل شود و آن ارائه اطلاعات غلط تاریخی و تحلیل‌های یکسویه و غیرکارشناسی و برخی حرف‌های عوامانه‌ای است که ممکن است درباره یک رخداد یا شخصیت تاریخی در فضاهای مجازی ارائه و تکثیر شود. در چنین مواقعی آنها که از قبل اطلاعات و درک درست تاریخی ندارند بیشتر در معرض آسیب‌های ناشی از تحریف‌های تاریخی قرار می‌گیرند و دچار آگاهی کاذب می‌شوند.

آگاهی کاذب و اطلاعات وارونه خطرناک است

یادمان باشد بی‌اطلاعی و ناآگاهی نسبت به یک مسأله و واقعه به اندازه آگاهی کاذب و اطلاعات وارونه درباره آن خطرناک نیست. ذهن سفید خیلی بهتر می‌تواند نسبت به یک امر بیرونی تصمیم بگیرد تا یک ذهن مغشوش! با توجه به تاثیرات عمیق و گسترده‌ای که امروزه شبکه‌های اجتماعی و فضاهای مجازی در اطلاع‌رسانی و تبادل آگاهی مردم پیدا کرده باید نسبت به محتوا و مضمون پیام‌هایی که در این فضاها رد و بدل می‌شود، حساس بود و آن را دست کم نگرفت. بسیاری از مردم عادی که سواد تاریخی چندانی ندارند و خیلی هم اهل مطالعه و تحقیق نیستند گاه چشم بسته و تحت تاثیر جوسازی‌ها و شانتاژهای مجازی که صورت می‌گیرد بسیاری از غلط‌های تاریخی را درست فرض کرده، بعد از مدتی با حک شدن آن در حافظه تاریخی‌شان نسبت به یک تحریف تاریخی، تعصب پیدا می‌کنند که براحتی نمی‌توان آن را اصلاح کرد. همین آگاهی‌های کاذب و وارونه در تعیین سرنوشت تاریخی معاصر هم تاثیر می‌گذارد و موجب انجام یا تکرار یک اشتباه تاریخی می‌شود. آگاهی غلط تاریخی به تکرار غلط تاریخی منجر می‌شود که آسیب‌های آن، دیگر فردی نیست و بر سرنوشت جمعی یک ملت تاثیر می‌گذارد. برخی افراد یا گروه‌ها و جریان‌های سیاسی نیز ممکن است با آگاهی و نقشه‌های از پیش طراحی شده از این فضای گل‌آلود ماهی بگیرند و با تزریق اطلاعات غلط در درون این شبکه‌ها و کانال‌ها، برخی مقاصد و منافع شخصی و جناحی خود را تامین کنند.

رواج شوخی باارزش‌ها

لزوما همه این واقعه‌های تاریخی هم سویه سیاسی ندارد، اما ارائه اطلاعات غلط تاریخی مثلا درباره فلان بنا در فلان شهر یا چگونگی شکل گیری یک شهر نیز ممکن است اختلافات قومی و بین‌شهری را دامن بزند. گاهی شوخی‌های کلامی و جوک‌سازی‌های مجازی درباره یک مساله تاریخی ممکن است یک مناقشه و دعوای قومیتی را در پی داشته باشد. متاسفانه شوخی کردن با خیلی چیزها ازجمله ارزش‌ها یا وقایع تاریخی در فضاهای مجازی رواج یافته که گرچه ممکن است در نگاه اول آن را برای خنده و سرگرمی بدانیم، اما بتدریج همین شوخی‌ها و جوک‌ها به شکل‌گیری تصور و بینش غلط تاریخی در ذهن افراد بدل می‌شود که اصلاح آن براحتی ممکن نیست. از سوی دیگر، شاهد برخی تعصبات و لجبازی‌های فردی یا گروهی درباره یک رخداد تاریخی در مباحثات فضاهای مجازی هستیم؛ مثلا فردی که به یک شخصیت تاریخی یا جریان فکری خاص تعصب دارد می‌کوشد علقه‌های شخصی خود را به عنوان یک واقعیت مطلق تاریخی به دیگران تحمیل کند و دیگران را وادار می‌کند یک واقعه تاریخی را همان گونه که او در ذهن دارد، بپذیرند. متاسفانه چون هیچ گونه نظارت علمی هم بر این شبکه‌ها حاکم نیست هر کسی هرچه را در ذهنش به عنوان یک حقیقت تاریخی می‌شناسد بر زبان می‌آورد و منتشر می‌کند؛ بنابراین شاهد یک نوع تشتت آرا و بحران آگاهی تاریخی در فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی هستیم که غالبا به تخریب یا تحریف تاریخ می‌پردازند!

تحریف بصری تاریخ در فضای مجازی

فضای مجازی نسبت به کتاب‌های تاریخی از امکانات رسانه‌ای و انتقال پیام بیشتری هم برخوردار است که موجب می‌شود برخی با استفاده از تکنیک‌ها و ظرفیت‌های گرافیکی و بصری به تحریف تاریخ دست بزنند. در واقع ما شاهد نوعی تحریف بصری تاریخ در فضای مجازی هم هستیم که قطعا از حیث روا‌ن‌شناسی آثار مخرب تری دارد و به شکل‌گیری شعور تاریخی کاذب در افراد منجر می‌شود. بدترین شکل این آسیب جایی است که برخی افراد یا جناح‌ها در آستانه یک مشارکت سیاسی گسترده مثل انتخابات که به حضور مردم نیاز دارند دست به شیطنت‌های خبری زده، به ترویج برخی تحریف‌های تاریخی در جهت تامین منافع خود دست می‌زنند.

وقتی می‌گوییم تاریخ، صرفا منظور تاریخ گذشته و دور نیست بلکه شامل تاریخ معاصر نیز می‌شود و اتفاقا بیشترین تحریف و تخریب‌های آگاهانه و طراحی شده در همین برهه، زمانی رخ می‌دهد که متاسفانه به دلیل نقش و نفوذی که امروزه این شبکه‌ها در سبک زندگی ایرانی پیدا کرده و به رسانه‌ای با نفوذ بدل شده خطرناک است. به نظر می‌رسد کارشناسان ارتباطات و مسئولان فرهنگی باید راهکاری برای آثار مخرب شبکه‌های مجازی در مجازی کردن حقیقت‌های تاریخی و تحریف و تخریب‌های آن ارائه کنند تا این فرصت آگاهی بخشی به تهدید وارونه‌اندیشی بدل نشود.

تعریف حریم خصوصی در فضای مجازی

تعریف حریم خصوصی در فضای مجازی

 

حریم خصوصی محدوده معقولی است که فرد انتظار دارد از دسترس دیگری مصون بماند. این دیگری، هم می‌تواند دولت باشد و هم سایر اشخاص حقیقی و حقوقی. حریم خصوصی در فضای مجازی تعریفی جز این ندارد، اما این فضا باعث شده تهدیدات و​ فرصت‌های جدیدی درحریم خصوصی افراد ایجاد شود. در این گزارش نگاهی داریم به این تهدید‌ها و فرصت‌ها.

* حریم خصوصی چه ارتباطی به اینترنت دارد؟

ابتدا باید به ریشه حریم خصوصی بپردازیم. حریم خصوصی از زمانی اهمیت پیدا می‌کند که فرد اهمیت دارد و بدون فرد، حریم او هم وجود نخواهد داشت. از این‌روست که حریم خصوصی یک مفهوم مدرن است. در گذشته آنچه مهم بود​ جمع و جامعه بود و از این‌رو حریم جامعه یعنی مرز اهمیت پیدا کرده است. این گونه است که جنگ‌ها در گذشته از نظر کمی بسیار بودند و توجه زیادی هم به آنها شده است. با این حال در دوران مدرن با رشد تفکرات انسانگرایانه فرد اهمیت می‌یابد و همین موضوع خود را در حریم خصوصی نشان می‌دهد. حال توجه به این نکته جالب و ضروری است که همین فرد، تاثیرگذارترین عنصر در فضای مجازی است. فرد است که به اینترنت به مثابه کاربر آن هویت می‌بخشد. این موضوع بخصوص در سال‌های جدید و با ظهور شبکه‌های اجتماعی شکل تازه‌ای به خود گرفته است، چون در شبکه اجتماعی، آن که در مرکز توجه است همین کاربر یا به عبارتی فرد است. اوست که تولید محتوا می‌کند، نظر می‌دهد و جریان می‌سازد. حال که معلوم شد چرا و چگونه موضوع حریم خصوصی با فضای مجازی و شبکه اجتماعی گره خورده است باید به بسترهای مناسب نقض حریم خصوصی در فضای اینترنت بپردازیم و بعد از آن به این موضوع خواهیم پرداخت که چه کسانی با چه اهدافی اقدام به نقض حریم خصوصی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌کنند.

* ناشناخته‌ ماندن، فرصتی برای نقض حریم

بستر اول این است که فرد یا کاربر در فضای مجازی امکان ناشناخته ماندن دارد. درست است که سازمان‌های اطلاعاتی و پلیسی و نیز هکرهای حرفه‌ای توانایی تشخیص هویت را دارند و درست است که بسیاری از کاربران با هویت معلوم در این فضا حاضر می‌شوند، اما مهم این است که امکان ناشناس ماندن برای کاربران در وضع عادی وجود دارد. این ناشناخته ماندن به صورت همزمان می‌تواند فرصت و تهدیدی برای حریم خصوصی در فضای مجازی باشد. از سویی فردی که ناشناخته بماند در حقیقت فردی جدید یا هویتی متفاوت برای خود اعتبار می​کند تا حریم خصوصی واقعی او مصون بماند و از سوی دیگر همین فرد می‌تواند تهدیدی برای دیگر کاربران اینترنتی باشد. او می‌تواند با همین هویت نامعلوم تخلفات مختلفی انجام دهد که یکی از آنها نقض حریم خصوصی است.

* آنلاین بودن، خطری برای نقض حریم خصوصی

علاوه بر این، میل شدید و روزافزون کاربران برای آنلاین بودن و انجام کارهای شخصی خود در محیط مجازی این فضا را به عنوان محملی مناسب برای نقض حریم خصوصی بدل می‌کند. امروزه بخصوص با گسترش تلفن‌های هوشمند و نرم‌افزارهای کاربردی آنها و نیز توسعه اینترنت‌های همراه (وای ـ ‌فای، وایمکس و تلفن همراه) اکثر کاربران تقریبا در همه ساعات شبانه‌روز آنلاین هستند و تمام کارهای خود را از راه رفتن تا غذا خوردن و مکان‌های مورد علاقه و خبر خواندن در محیط مجازی پی می‌گیرند. وجود چنین اطلاعاتی در محیط مجازی بسیاری از افراد بخصوص دولت‌ها، شرکت‌ها و هکرهای حرفه‌ای یا حتی کاربران مبتدی را که به دنبال ارتکاب جرم به انگیزه‌های مختلف هستند، وسوسه می‌کند از این محیط استفاده کنند.

* انحصار، راهی به حریم شخصی

بستر دیگر نقض حریم خصوصی، انحصار خدمات‌رسانی در اینترنت است. درست است که در فضای کنونی شرکت‌های مختلفی به ارائه اطلاعات در محیط مجازی اقدام می‌کنند، ولی همه می‌دانند سرویس‌دهنده‌های برتر اینترنت چند شرکت معدود هستند. بخصوص اگر بخواهید در یک شبکه اجتماعی عضو شوید ترجیح شما این خواهد بود که به شبکه عام‌الشمول‌تر بروید. حال این شرکت‌ها با وضع قواعد پیچیده و آمره به عنوان قواعد حریم خصوصی، به صورت ظاهری با رضایت فرد اقدام به نقض حریم خصوصی کاربر می‌کنند. اگر شما هم مثل بسیاری از افراد بدون خواندن قراردادهای طولانی(و البته اغلب به زبان انگلیسی) شرکت‌ها دکمه قبول دارم را فشار دادید بدانید احتمالا به این شرکت‌ها اجازه نقض حریم خصوصی خود را داده‌اید.

* دولت‌ها، ناقضان اصلی حریم خصوصی

دولت‌ها می‌توانند به عنوان یک ناقض بزرگ حریم خصوصی در محیط فضای مجازی شناخته شوند. دلیل این موضوع در وقایع یازدهم سپتامبر آمریکا نهفته است. در این وقایع دولت آمریکا(و پس از آن بیشتر دولت‌های جهان) به این نتیجه رسیدند که در دوگانه حریم خصوصی و امنیت باید طرف امنیت را بگیرند. حاصل این نظریه بعدها در قالب شنود تلفن‌های شهروندان آمریکایی دیده شد. قانونی که تا این روزها هم معتبر است و در آمریکا اجرا می‌شود. همین وضع در رسوایی اخیر دولت آمریکا دیده می‌شود؛ رسوایی‌ای که به وسیله ادوارد اسنودن افشا و معلوم شد دولت آمریکا بدون اطلاع مردم آمریکا اقدام به نظارت بر عملکرد کاربران اینترنتی این کشور و حتی برخی کشورهای دیگر می‌کند.

* شرکت‌ها و کسب درآمد از حریم افراد

از سوی دیگر، شرکت‌های مختلفی در جهان هستند که یکی از منابع درآمدشان همین نقض حریم خصوصی یا استفاده از اطلاعات شخصی است. همان‌طور که بیان شد اغلب این موضوع بظاهر با اطلاع و رضایت، ولی در باطن به صورت کاملا ناآگاهانه اتفاق می‌افتد. شرکت‌ها با رصد فعالیت کاربران در محیط اینترنت، علاقه‌مندی‌ها و سایر اطلاعات کاربران را متوجه می‌شوند و آنگاه با فروش این اطلاعات به شرکت‌های تولیدکننده کالا و خدمات، درآمد به‌دست می‌آورند. مثال بارز این موضوع جستجو در گوگل است. وقتی شما یک برند را در گوگل سرچ کنید گوگل می‌تواند با اطلاع دادن این جستجو به آن برند، نام شما را در زمره علاقه‌مندان این شرکت درآورد و در نهایت کار شرکت برای تبلیغات هدفمند را ساده کند.

* هکرها و کاربران؛ ناقضانی با انگیزه‌های مختلف

در نهایت باید به هکرها و حتی کاربران ساده اینترنت اشاره کرد. هکرها با انگیزه‌های مختلف، از شرافتمند گرفته تا کسب پول، به نقض حریم خصوصی افراد اقدام می‌کنند. در عین حال برخی کاربران هم هستند که با انگیزه‌های شخصی، حریم خصوصی کاربران دیگر را نقض می‌کنند. همه ما خبر‌های بسیار اینچنینی را شنیده‌ایم که عمومی‌ترین آن انتشار عکس‌های خصوصی فرد مورد علاقه برای ازدواج بعد از شکست‌های عشقی است.
البته در فضای مجازی علاوه بر ناشناخته‌ بودن، ابزارهای دیگری برای حفظ حریم خصوصی وجود دارد. مثلا این‌ که بسیاری از شرکت‌ها حداقل راه را بر هکرها می‌بندند و سعی دارند با انواع و اقسام کارهای فنی مانع نقض حریم کاربران خود شوند یا این ‌که رسانه‌ها بشدت به موضوع حریم خصوصی افراد حساسند و هر خبری در این رابطه بزودی به تیتر رسانه‌های جهان تبدیل می‌شود. با این حال فضای مجازی در اینجا هم مثل همه ساحت‌های دیگر (از نسبت حریم خصوصی با علم گرفته تا اخلاق و تا امنیت اجتماعی و سیاسی) یک چاقوی برنده است. در این روزها که کاربران دارند به اصلی‌ترین قطب اینترنت تبدیل می‌شوند این خود ما هستیم که به دیگران اجازه می‌دهیم وارد حریم خصوصی ما شوند یا نه.

ازدواج اینترنتی

ازدواج اینترنتی


ازدواج اینترنتی مفهوم ازدواج اینترنتی (E-Marriage) مفهوم جدیدی است که از دهه نود، وارد ادبیات عام آی تی شد و در حقیقت به ازدواجی اشاره می کند که طرفین ...
با استفاده از قابلیت های موجود در رسانه مالتی مدیای وب، همدیگر را شناخته و پس از تبادل اطلاعات متنی، صوتی و تصویری با یکدیگر، زمینه برای برقراری یک آشنایی در محیطی غیرمجازی فراهم می شود و در نهایت امر، رضایت طرفین است که اساس ازدواج را شکل می دهد.
پیش از این در محیط های سنتی، به دلیل نبود تمرکز افراد از مذاهب، افکار و ملل مختلف در محیطی مبتنی بر اطلاعات و ارتباطات، امر شناسایی افراد و برقراری لینک تعاملی جهت شناخت زوجین از یکدیگر، تنها بر مبنای رفتارهای سنتی و بومی خانواده ها یا آشنائیت های دیگر صورت می گرفت.
با استقرار شبکه های اطلاع رسانی، کاریابی، خرید و فروش و آموزش از راه دور و گسترش فازهای مختلفی از بسته های دولت الکترونیک در کشورهای مختلف جهان، آرام آرام، زمینه برای شکل گیری ازدواج هایی بر مبنای وب، فراهم شد.



کلبه های الکترونیکی جدیدی که در قالب دهکده جهانی مک لوهان کانادایی در حال شکل گرفتن است، مختصات مناسبی برای روی دادن ازدواج با بستر های الکترونیکی و جهت بخشی به فرهنگ های ملل با رویکردهای پست مدرنیسم، پدیدار کرده است که به عقیده برخی کارشناسان جامعه شناسی، خیلی هم نباید به فال نیک گرفته شود.
ابزارهایی که فرهنگ ساز هستند و به ایدئولوژی های انسان ها شکل و جهت می دهند، به خودی خود ساخته نمی شوند. ساختارهای هدفمند و هوشمندی، با طرح ریزی مبانی علمی و عملی فراگیری، قصد به وجود آوردن سلاح هایی برای هدایت فرهنگ های مختلف ملل را دارند. این مقاصد، براساس خواسته های تعریف شده و در محدوده زمانی و مکانی معین و در قالب تابعی با متغیرهای رفتارهای متنوع شکل می گیرد.
هر ابزاری برای انهدام، ترغیب، تهدید و تهییج مبانی فکری و عقیدتی هر ملتی، متفاوت است. ابزارهای فرهنگ ساز، ابزارهایی هستند که با شناخت حداکثری از ظرفیت ها و پتانسیل های فرهنگ های محلی، بومی و ملی کشورها، قصد هدایت آرام آنها را به سمت و سوی مشخصی در نظر دارند. امروزه، بنا به گفته متخصصان جامعه شناسی و ارتباطات، ابزار رسانه ها و در صدر آن رسانه های آی تی مدار را به عنوان یکی از برترین ابزارهای موثر در زمینه فرهنگ سازی برشمرده اند.
این ابزار می تواند در وسعتی گسترده و با تحت تاثیر قراردادن حجم زیادی از مخاطبان، بیشترین اثربخشی فکری و رفتاری را بر روی مخاطب ایجاد کرده و با ظرفیت های مالتی مدیا و فراگیر، زمینه بروز فرهنگ هایی که امروزه از آنها به فرهنگ های سایبرنتیکی یاد می کنند، فراهم کند. اینترنت، از قوی ترین ابزارهای فرهنگ ساز در جامعه امروزی ما به شمار می آید. یک میلیارد کاربر باسواد، علاقه مند و با جامعه آماری متنوع از ملل مختلف، در بزرگترین رسانه آن لاین جهان، جمع شده اند و روزانه هزاران گیگابایت داده را بر روی صفحات html منتقل می کنند.


در بین میلیون ها داده ای که مورد تبادل قرار می گیرد، پست الکترونیک، انجمن های تخصصی متنی و مسنجرهای صوتی و تصویری، بیشترین حجم بازدید کاربران و بالاترین میزان استفاده از ابزارهای آی تی را به خود اختصاص داده اند.
این ابزارها، حامل و حاوی پیام هایی هستند که بسیاری از آنها به دلیل ضریب اثربخشی رسانه ای و ارتباطی خود، به تنهایی یک ابزار فرهنگ سازی قوی به شمار می روند. فرهنگی که ماحصل محیط های گفت وگو است، تا حدی فرهنگ مبتذلی است که نرم های یک ارتباط صحیح و منطقی در عالم غیرمجازی، آن را تایید نمی کند. مبتذل شدن اینچنین ارتباطاتی، به معنای فساد اخلاقی نیست! بلکه متغیرهای اثرگذار که نوع نگارش، گفتار و عقاید کاربران تالارهای کنفرانس اینترنتی را شکل می دهد، به دلیل نبود حس فیزیکی و شناخت حداقل کاربران از یکدیگر، در تبیین شاخص های انسانی محیط سنتی با مشکل روبه رو می شوند.
ازدواج اینترنتی نیز معمولاً در چنین محیط هایی شکل می گیرد. اپل تاک، چت یاهو، گوگل و برخی از محیط های گفت وگو و دوست یابی متنی و تصویری فارسی، امروزه قرارگاه عاشقان چت دوست و وبگرد ایرانی به شمار می رود. گستردگی و فراگیری این نوع ارتباطات، هر روز در سایت های معتبر و حتی خبری اینترنت تبلیغ و ستایش می شود.
اگر چه چنین بسترهایی، در تمرکز شناخت کاربران مختلف با یکدیگر موثر است، اما از سویی، نمونه های آشکار نقض حقوق کاربران مونث را به همراه دارد. انتقال ناخواسته تصاویر و متون مختلف، هک سیستم کامپیوتری کاربران زن و تشویش و مخاطراتی که برخی از کاربران ناقض حقوق سایبر، برای این دسته از user ها به وجود می آوردند، از نمونه های چنین نقض حقوقی در سایه تمایلات ازدواج اینترنتی! تلقی می شود. به هر حال شاید در آینده ای نزدیک، همان طور که تاکنون ? دادگاه الکترونیکی در کشور تشکیل شده است، شاهد دفاتر رسمی ازدواج و طلاق در اینترنت باشیم، اما به هر حال، در آرمانی ترین شرایط الکترونیکی دهکده جهانی، و با همه خوبی ها و بعضاً کاستی هایی که فناوری نوین برای ما به ارمغان آورده است، ازدواج اینترنتی راه حل حکم شده مناسبی برای کل بشریت، حتی تا سده های آینده نیست.



البته برخی مراکز رسمی و غیررسمی در دنیا، بانک اطلاعات الکترونیکی همسریابی را برای علاقه مندان فراهم کرده اند، تا آنها بتوانند با مراجعه به این مراکز، اطلاعات حداقلی را نسبت به فرد مورد نظر خود انتخاب کنند و بر روی آن به تحقیق بپردازند. اما این روش نیز با وجود آن که بستر ارتباطی آن الکترونیکی و شاخص های ارتباطی طرفین با یکدیگر، آی تی مدار است، باز هم حکم نهایی ازدواج را، رفتارها و اعتقادات فارغ از محیط مجازی (سنتی) تعریف و تبیین می کند که باید به آن توجه داشت.
در ایران نیز دولت نباید نقش انفعالی در مورد بحث های اجتماعی اینترنت نظیر ازدواج اینترنتی و آسیب های فرهنگی آی تی مدار، داشته باشد. چرا که عدم هدایت و آگاهی صحیح و فراگیر کاربران از چالش ها و حتی پتانسیل های موجود، با توجه به جمعیت جوان کشور، در آینده ای نزدیک، فناوری روز با اشکال ماهواره ای و اینترنتی خود، بسته های فرهنگی مزین شده جالبی را به فرهنگ و باورهای ملی و بومی ما تحمیل می کند که تقابل غیرهوشمندانه، آسیب های فراوانی را به امنیت اجتماعی و فکری شهروندان ایرانی خواهد زد .

وقت گذرانی در شبکه های اجتماعی

وقت گذرانی در شبکه های اجتماعی

شبکه هایی که برخی معتقدند برخلاف نامشان، انسان را از داشتن روابط انسانی صحیح و فرح بخش دور کرده اند و او را هر روز تنهاتر از قبل می کنند. اما آیا واقعا چنین است؟ آیا افرادی که ازشبکه های اجتماعی استفاده می کنند، انسان هایی تنها و مغموم هستند یا برعکس، چرخیدن در این شبکه ها و حال و احوال با دوست های دیده و نادیده می تواند منجر به احساس بهتر و نشاط بیشتر فرد شود.



تعمیم ندهیم

واقعیت این است که بحث در مورد شبکه های اجتماعی و تاثیر آنها بر زندگی انسان سال هاست مطرح شده است؛ اما شاید بتوان یک نظر کلی و عمومی درباره این موضوع داد و ادعا کرد که لزوما این شبکه ها بد هستند یا برعکس، تاثیر مثبتی روی شرایط زندگی همه افراد دارند. طرز استفاده افراد، ویژگی های شخصیتی و شرایط زندگی آن ها در این زمینه موثر است. اگر بدون در نظر گرفتن طیف های مختلفی که با سنین گوناگون، استفاده های متفاوتی از این شبکه ها می کنند، یک نظر کلی بدهیم کمی بی انصافی است.



آشناها را انتخاب کنید

وقتی گروهی تشکیل می شود متشکل از دوستانی که یکدیگر را می شناسند و با هم در خارج از دنیای مجازی ارتباط دارند اما به هر دلیلی کمتر فرصت در کنار یکدیگر بودن را دارند، شبکه اجتماعی می تواند به آنها کمک کند تا بیشتر از حال یکدیگر باخبر بوده و با هم ارتباط داشته باشند و این امر  خیلی هم خوب است و باعث لذت و شادی اعضا خواهدشد. بنابراین یکی از مواردی که می تواند در استفاده درست از این گروه ها موثر باشد این است که افراد حاضر در گروه، خارج از دنیای مجازی همدیگر را بشناسند و با هم آشنا شوند.



حد و حدودتان را بشناسید

یکی دیگر از عوامل مهمی که می تواند در استفاده از شبکه های اجتماعی  دردسرساز شده یا برعکس، باعث لذت بردن از آن شود، رعایت حد و حدودهاست. قبل از هر چیز ما باید جایگاه خودمان را بدانیم و حد و مرزهایمان را مشخص کنیم. به طور حتم شرایط یک فرد متاهل با فرد مجرد متفاوت است و یک نوجوان با فرد مسن فرق دارد. بنابراین باید بدانیم که چه جایگاهی داریم و از سوی دیگر جایگاه دیگران را نیز درک کنیم و حد و مرزها را رعایت کنیم. در غیر این صورت حضور در این شبکه ها نه تنها کامتان را شیرین نمی کند، بلکه با برهم زدن نظم و آرامش، باعث ایجاد دردسرها و سوءتفاهم هایی می شوند که ممکن است زندگی را به کام شما تلخ کنند.



وب گردی و کشتن وقت



افراط در هر کاری آسیب رسان است و شما را از توجه و انجام سایر کارها باز می دارد‎

جایی برای وقت تلف کردن

هدفتان از حضور در شبکه های اجتماعی چیست؟ اگر فقط برای وقت گذرانی و پرکردن خلاهای زندگی تان، زمان زیادی را در این شبکه ها می گذرانید، به بیراهه می روید. به طور مثال زن یا مردی که برای پرکردن کمبودهای عاطفی و... زندگی مشترکش ترجیح می دهد سر خود را با حضور در شبکه های اجتماعی گرم کند، نه تنها مشکلی از مشکلات حل نمی شود، بلکه همین امر باعث دورشدن بیشتر او از همسرش شده و روابط هر روز سردتر می شود.



حضور در شبکه های اجتماعی شاید به صورت مقطعی و کوتاه مدت، کمبودها و تنهایی های فرد را پر کند؛ اما این امر همیشگی نیست و ممکن است یک روز همه افراد گروه بنا به گرفتاری های شخصی نتوانند در گروه با فرد همراهی کنند و در این شرایط این فرد به طور حتم بیشتر آسیب خواهددید. بنابراین به جای نادیده گرفتن مشکلات و تنهایی ها و... و پرسه زدن در شبکه ها و وب گردی و کشتن وقت، با مشکلات روبرو شوید و سعی کنید آن ها را ریشه یابی و حل کنید تا شادتر باشید.



افراط نکنید

بعد از یک روز کاری یا در لحظات فراغت، گپ و گفت با یک دوست دور، حتی اگر به صورت مجازی باشد، می تواند لبخند را بر لب های هر کسی بنشاند و خستگی را از تنتان در کند؛ اما وای به روزی که صبح و ظهر و عصر و شب مدام گوشی و لپ تاپ به دست در فضای مجازی غرق شوید و به عبارت دیگر به نوعی به حضور در این دنیا معتاد شوید.



در این صورت حتی اگر در ابتدا تصور کنید که حالتان بهتر شده و شادتر هستید، دیر یا زود این شادی، به کامتان تلخ می شود. شاید بپرسید چرا؟ دلیلش ساده است: افراط در هر کاری آسیب رسان است و شما را از توجه و انجام سایر کارها باز می دارد. هر فردی در جامعه و خانواده نقش های متعددی دارد که اگر به هر دلیلی از جمله اعتیاد به شبکه های اجتماعی  از آن ها غافل شود، قبل از هر کس دودش به چشم خودش می رود.



اگر در محل کار مدام حواستان به گپ و گفت های مجازی باشد، دقت و سرعت کارتان کم می شود و این یعنی سدی در برابر پیشرفت شغلی. در این شرایط در محیط خانواده و ارتباط با دوست و آشنا هم باید منتظر پیامدهای ناخوشایندی باشید و به قیمت حضور در فضای  مجازی، کم کم، موقعیت ها و ارتباط های دنیای واقعی خود را از دست می دهد!



طرفداران شبکه های اجتماعی  چه کسانی هستند؟

گاهی می شنویم که افراد افسرده بیشتر به این شبکه ها رو می آورند؛ اما این موضوع درست نیست. چون یک بیمار افسرده، به خصوص اگر افسردگی شدید داشته باشد، آنقدر بی انگیزه است که اصلا حال و حوصله چنین کاری را ندارد. افرادی که به تنهایی خود عادت کرده اند هم اغلب تمایل زیادی به حضور در این شبکه ها ندارند.



اما شاید بتوان گفت افرادی که کمتر اعتماد به نفس برقراری روابط اجتماعی را دارند، بیشتر به چرخیدن در شبکه ها و وبگردی تمایل دارند. این افراد چون مهارت یا شرایط برقراری ارتباط با دیگران را ندارند، در سایه دنیای مجازی فرصت بهتری برای این منظور پیدا می کنند.



گاهی حتی این افراد با عکس ها و اطلاعات دروغین در این شبکه ها حاضر می شوند و خود را آن گونه که دوست دارند و نه آن گونه که هستند معرفی می کنند. هرچند نمی توان این موضوع را به همه کاربران دنیای مجازی تعمیم داد.